Βίλα Πετρίδη: Το στολίδι της Δυτικής Θεσσαλονίκης που εντυπωσιάζει το κοινό (φωτο & video)

Ένα από τα επιβλητικότερα διατηρητέα κτίρια της Θεσσαλονίκης, η Bίλα Πετρίδη άνοιξε και φέτος τις πύλες της, εντυπωσιάζοντας το κοινό της πόλης.

Το διατηρητέο κτίριο της οδού Αναγεννήσεως, ή αλλιώς Βίλα Πετρίδη όπως είναι γνωστό, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αναγεννήσεως, Καζαντζάκη και Ταντάλου στις παρυφές του κέντρου της πόλης, απέναντι από τα δικαστήρια.

Το κτίριο είναι ανοιχτό αυτό το Σαββατοκύριακο για το κοινό, στο πλαίσιο των ξεναγήσεων του Open House Thessaloniki 2024.

Η ιστορία της Βίλας Πετρίδη

Η ιστορία του κτιρίου σηματοδοτείται για κάποιους το 1896 ενώ για άλλους στις αρχές του 20ου αιώνα μεταξύ 1900-1910 στην περιοχή του Κήπου των Πριγκίπων (Μπες Τσινάρ), πριν δηλαδή την απελευθέρωση της συμπρωτεύουσας. Ιδιοκτήτης του ένας Βούλγαρος ιδιώτης που ποτέ δεν χρησιμοποίησε ούτε κατοίκησε στο επιβλητικό κτίριο το οποίο στο διάστημα αυτό φαίνεται να αξιοποιήθηκε ως βουλγαρικό προξενείο.

Το 1927 η οικογένεια Πετρίδη αγόρασε το κτίριο από τους κληρονόμους του αρχικού ιδιοκτήτη. Από εκείνη την στιγμή μέχρι και την δεκαετία το 1960 αποτέλεσε κατοικία δυο οικογενειών. Για τις επόμενες δυο δεκαετίες λειτούργησε ως γραφείο μεταφορών και αποθήκη υλικών ενώ αργότερα αποτέλεσε καταφύγιο αστέγων.

Το 1969 πραγματοποιήθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση για να κριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέο το 1984 «ως έργο Τέχνης που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας». Το 1987 ολοκληρώθηκε η απαλλοτρίωση.

Το 1995 με πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης ανατίθεται η μελέτη αποκατάστασης σε μελετητικό γραφείο για να ολοκληρωθεί το 2001 με την έγκριση της Δ’ Εφορίας Νεωτέρων. Η δημοπράτηση ωστόσο αναβλήθηκε λόγω έλλειψης πόρων. Το 2005 επικυρώνεται η επιχορήγηση, η δημοπράτηση και οι εργασίες αρχίζουν πλέον το 2006 με αρκετά προβλήματα στην ροή της χρηματοδότησης να προκύπτουν με αποτέλεσμα την διακοπή των εργασιών το καλοκαίρι του 2012.

Με ενέργειες του δήμου συμπεριλήφθηκε το έργο κόστους 1,3 εκατομμυρίων ευρώ στα πράσινα προγράμματα και πέτυχε την χρηματοδότηση των εργασιών μέσω ΕΣΠΑ. Μ’ αυτόν τον τρόπο στο έργο συμπεριλήφθηκε και η ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου του νεοκλασικού κτιρίου. Τελικά το έργο ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2013 για να παραδοθεί επισήμως στο κοινό τον Ιανουάριο του 2014.

Το κτίριο άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του στο κοινό στο πλαίσιο των 49ων Δημητρίων (2014). Η αρχική πρόθεση ήταν να αποτελέσει Μουσείο Φωτογραφίας και Αφίσας ένα σχέδιο που δεν προχώρησε ενώ ακούστηκε και η ιδέα για χρήση του κτιρίου ως του πρώτου μουσείου κόμικς στη Θεσσαλονίκη.

Τελικά, παραχωρήθηκε στο Ελληνογερμανικό Συμβούλιο Νεολαίας έως το 2027 για να αποτελέσει την έδρα του στην πόλη.

Το κτίριο

Το κτίριο αποτελεί ένα πολύ αξιόλογο δείγμα εκλεκτιστικού ύφους με επιδράσεις Art Nouveau (καμπύλα στηθαία, φυσικά μοτίβα, γενική διακόσμηση). Αποτελείται από (ημι-)υπόγειο, ισόγειο, όροφο και τμήμα δεύτερου ορόφου (σοφίτα).

Η κύρια όψη του (ΝΔ) στην οδό Αναγεννήσεως οργανώνεται σε τριμερή διάταξη (σε κάτοψη: δωμάτια, κοινόχρηστοι χώροι, δωμάτια) με έντονη προβολή του κεντρικού τμήματος (μπαλκόνια που κλείστηκαν με τζαμλίκι σε ισόγειο και όροφο).

Ανάλογη οργάνωση παρουσιάζει και η ΝΑ όψη. Οι όψεις του κτιρίου έχουν πλήθος ανάγλυφων διακοσμήσεων από φυτικά και ανεικονικά μοτίβα και κορνίζες με «τραβηχτά» επιχρίσματα. Οι ορατές ξύλινες κατασκευές είναι επιμελημένες και περίτεχνες ενώ εντύπωση προκαλούν οι διαφοροποιήσεις του ανάγλυφου διάκοσμου από ισόγειο σε όροφο και από όψη σε όψη. Τα παράθυρα φέρουν απλό γραμμικό πλαίσιο με διαφορετικά ανάγλυφα κοσμήματα στην ποδιά και στο πάνω μέρος σε όροφο, ισόγειο, κύρια και πλάγια όψη.

Την επίστεψη του κτιρίου αποτελεί απλή κορνίζα και συμπαγές στηθαίο με καμπύλα τμήματα, που διακόπτονται από πεσσούς στην προέκταση των παραστάδων. Αξίζει ίσως να αναφερθεί ότι οι λεοντοκεφαλές στις ψευδοπαραστάδες, που φαίνεται να υποστηρίζουν την κορνίζα του στηθαίου, προκάλεσαν τις αισθητικές επιτιμήσεις της ασφάλειας του καθεστώτος Μεταξά, που ζήτησε την κατεδάφιση τους σαν βουλγαρικών συμβόλων (μαρτυρία ιδιοκτήτη).