Οι Black Sabbath έγραψαν ιστορία – Ένα θρυλικό και συγκινητικό αντίο στους πατέρες του heavy metal

Πυροτεχνήματα εκρήγνυνται στον ουρανό πάνω από το γήπεδο του Villa Park στο Μπέρμιγχαμ και οι Black Sabbath που μόλις έχουν παίξει το Paranoid εγκαταλείπουν την σκηνή, αποχαιρετώντας τους περισσότερους από 40.000 θεατές που ταξίδεψαν από όλο τον κόσμο για να τους δουν για τελευταία κίνηση ζωντανά στο archetypal lineup καθώς και τους πάνω από 5 εκατομμύρια θεατές που παρακολούθησαν το παρουσίαση μέσω unrecorded streaming.

Δεν ήταν μια ηρωική συναυλία, αλλά ένας θρυλικός αποχαιρετισμός στους «γεννήτορες» του dense metallic που αποτέλεσαν και εξακολουθούν να αποτελούν σημείο αναφοράς για καλλιτέχνες που γεμίζουν στάδια ή που τώρα ξεκινούν την σταδιοδρομία τους.

Όπως σχολιάζουν fans του συγκροτήματος, το χθεσινό παρουσίαση ήταν ένα lawsuit που θύμισε το Live Aid του '85 και το Moscow Music Peace Festival το '89, επισημαίνοντας, μάλιστα, ότι στο πρώτο είχε γίνει και το πρώτο reunion των Sabbath με τον Ozzy Osbourne και στο δεύτερο συμμετείχε ο Ozzy με τον Geezer Butler στο μπάσο.

Η πόλη σε ρυθμούς Sabbath

Ολόκληρη η πόλη του Μπέρμιγχαμ είχε ντυθεί στα μαύρα για την τελευταία εμφάνιση των «ασώτων υιών» του, με το τουριστικό συμβούλιο να ανακηρύσσει το φετινό καλοκαίρι ως το «Καλοκαίρι των Sabbath», με εκδηλώσεις που δεν περιορίζονταν μόνο σε αυτό το Σαββατοκύριακο αλλά καθ' όλη τη διάρκεια της σεζόν.

Η εκτίμηση προς το θρυλικό συγκρότημα της dense metallic φαίνεται και στη μετονομασία μιας γέφυρας της πόλης προς τιμήν τους, στην παράσταση μπαλέτου με τη μουσική επένδυση των κομματιών του συγκροτήματος από το Birmingham Royal Ballet που επιστρέφει στην πόλη το φθινόπωρο, ως το tifo, εμφανώς την οπτική παρουσίαση που δημιούργησαν οπαδοί της Aston Villa με το πρόσωπο του Ozzy Osbourne την περασμένη ποδοσφαιρική σεζόν.

Στη γενέτειρα του dense metal

Οι Sabbath είναι τόσο συνυφασμένοι με την πόλη του Μπέρμιγχαμ που στο μυαλό των περισσοτέρων ήταν αναμενόμενο να επιλέξουν να δώσουν την τελευταία τους συναυλία εκεί.

Στην πραγματικότητα, όμως, η σχέση των Sabbath με την πόλη δεν ήταν τόσο στενή όσο ήθελαν να προσποιηθούν και οι 2 πλευρές. Μια ιστοσελίδα θαυμαστών του συγκροτήματος απαριθμεί όλες τις γνωστές συναυλίες τους και υπήρχαν πολλές περιοδείες, κατά τις οποίες το συγκρότημα δεν επισκέφθηκε την πόλη καταγωγής του.

• Διαβάστε επίσης: Black Sabbath: Το τελευταίο headbanging στη γενέτειρα του dense metal

Όταν μεσουρανούσαν οι Sabbath, ειδικά τη δεκαετία του 1970, περιόδευαν ασταμάτητα στις ΗΠΑ και είχαν παραγκωνίσει το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι πολύ πιθανό περισσότεροι άνθρωποι από το Κλίβελαντ, το Ντιτρόιτ ή το Πίτσμπουργκ να έχουν δει ζωντανά τους Black Sabbath απ' ό,τι οι πραγματικοί «Brummies», όπως σχολιάζει ο Guardian.

Πνιγμένα φωνητικά και χαμηλωμένες κιθάρες

Μετά τον χαιρετισμό του παρουσιαστή, του ηθοποιού του Χόλιγουντ Jason Momoa, το παρουσίαση ξεκινά. Τους Mastodon με τo τεχνικό grinding ακολούθησαν τα πιο blues riffs των Rival Sons καταλήγοντας στους Anthrax, τους Halestorm και τους Lamb of God με μια εκπληκτική διασκευή του κλασικού Children of the Grave.

Το πρώτο από τα 2 all-star συγκροτήματα της ημέρας είχε ως frontwoman την Lzzy Hale των Halestorm, αλλά την προσοχή τράβηξε ο πρώην κιθαρίστας του Ozzy, Jake E. Lee, λόγω της ημέρας. Το acceptable του all-star αποτελείτο από διασκευές γνωστών τραγουδιών των Black Sabbath, με συνεχή εναλλαγή τραγουδιστών και μουσικών.

Καθώς περνούσε η μέρα, τη σκυτάλη πήραν οι - όλως περιέργως νωθροί - Alice successful Chains, αλλά οι εντυπωσιακοί Gojira έσωσαν την παρτίδα. Κάπου εδώ, όμως, ξεκίνησαν τα προβλήματα, τουλάχιστον για εκείνους που παρακολούθησαν το unrecorded μέσω unrecorded streaming.

Ο ήχος κατά τη διάρκεια του Fairies Wear Boots, του tribute κομματιού που εκτέλεσαν οι Alice successful Chains, ο ήχος διακόπηκε εντελώς. Τα μηνύματα κατέκλυσαν το unrecorded chat: «Δεν έχει ήχο!», «Δεν ακούγεται τίποτα!», «Φτιάξτε τον ήχο!», έγραφαν οι θεατές του unrecorded streaming.

Ο ήχος, σε τέλει, επανήλθε ύστερα από λίγο αλλά τα προβλήματα παρέμειναν. Όσοι παρακολουθούσαμε από τις οθόνες μας το unrecorded είδαμε τους καταιγιστικούς - αν κρίνουμε από την κόπιασμα του κοινού και τα πολλά mosh pits που σχηματίστηκαν κάτω από την σκηνή- Gojira, με τα φωνητικά του Joe Duplantier να «πνίγονται» από τον ήχο της κιθάρας που κάλυπτε ωσπεράν όλα τα άλλα όργανα. Πραγματικά, κρίμα.

Ακολούθησε ένα drum-off με τρεις σούπερ σταρ ντράμερς, που παρεμβαλλόταν σε μια κάπως πρόχειρη διασκευή του Symptom of the Universe, αναδιαμορφωμένο για πολλαπλά σόλο ντραμς.

• Διαβάστε επίσης: Ζωντανά θα μεταδοθεί η τελευταία συναυλία των Black Sabbath - Πώς πάρθηκε η απόφαση

Στη συνέχεια, ο Billy Corgan διασκεύασε το Breaking the Law των Judas Priest και το Snowblind συνοδευόμενος από τον KK Downing και τον Tom Morello, δίνοντας τη σκυτάλη στον Sammy Hagar για το Flying High Again και τη διασκευή του Rock Candy των Montrose. Το μικρόφωνο περνάει στον Papa V. Perpetua των Ghost για το Bark astatine the Moon, καταλήγοντας στον Steve Tyler των Aerosmith που έκλεισε το acceptable με το Walk this Way και το Whole Lotta Love των Led Zeppelin συνοδευόμενος από τις κιθάρες των Ron Wood, Nuno Bettencourt και Tom Morello, ο ακρινός εκ των οποίων, μάλιστα, είχε αναλάβει την παραγωγή ολόκληρου του σόου.

Το μεγαλύτερο μέρος του απογεύματος πέρασε με πνιγμένα φωνητικά και χαμηλωμένες κιθάρες, με τα σετ να είναι πολύ σύντομα (γύρω στα 15' το καθένα) για να καταφέρουν να χτίσουν ορμή δεν άφηναν, όμως, ούτε το κενό κάποιος να βαρεθεί.

Οι καθηλωτικοί Tool, οι καταιγιστικοί Slayer, ένας απογοητευτικός Axl Rose και οι φανταστικοί Metallica

Μετά το δεύτερο supergroup, στη σκηνή ανέβηκαν οι Pantera που ξεκίνησαν με το Cowboys From Hell και παρασύροντας δεκάδες χιλιάδες κόσμου να τραγουδούν και να χτυπιούνται μαζί με τον Phil Anselmo που ευτυχώς απείχε από τα σλόγκαν περί λευκής δύναμης που συνηθίζει να λέει κατά τη διάρκεια των ζωντανών εμφανίσεών του.

Μετά τους Pantera, στη σκηνή ανέβηκαν οι Tool. Με έναν καθαρό ήχο progressive metallic και τα φωνητικά του Maynard James Keenan, γνωστού για το ιδιαίτερο στυλ του με τα περάσματα από το μελωδικό τραγούδι στις δυνατές κραυγές και τις ωσπεράν αφηγηματικές παραγράφους, οι Tool ήταν καθηλωτικοί.

Έστρωσαν, λοιπόν, το έδαφος για να έρθουν οι καταιγιστικοί Slayer με τον Paul Bostaph πίσω από τα ντραμς και μια σειρά από ενισχυτές Marshall να συνθέτουν το φόντο για τους Tom Araya, Kerry King και Gary Holt και τα mosh pits που σχηματίστηκαν ωσπεράν ακαριαία με το που ξεκίνησαν να παίζουν οι Slayer να συμπληρώνουν το σκηνικό.

Ακολούθησαν οι Guns n' Roses με τον Axl Rose, η κραυγή του οποίου δεν έχει διατηρήσει - δυστυχώς - τίποτα απολύτως από τα χαρακτηριστικά που τον ξεχώριζαν, αλλά με τους Slash και Duff McKagan από το archetypal lineup να κάνουν τη δουλειά τους όπως έπρεπε. Βέβαια, ο Axl μάς αποζημίωσε με τις χαμηλές του αλλά και την σκηνική του παρουσία, οργώνοντας πάνω-κάτω το stage όπως συνήθιζε να κάνει από πάντα.

Οι Metallica, τέλος, ήταν φανταστικοί. Βέβαια μπορεί και να βοηθάει το γεγονός ότι τα τραγούδια τους συχνά έχουν μισή ντουζίνα από τα καλύτερα riffs της metal, αλλά αναμφισβήτητα ήταν φανταστικοί. Γεμάτοι ένταση, ήδη από την εναρκτήρια διασκευή τους στο Hole successful the Sky, γέμισαν τη σκηνή και το στάδιο με τους κλασικούς πλέον ήχους των Creeping Death, For Whom the Bell Tolls, Battery και φυσικά με το Master of Puppets.

Δέος και συγκίνηση

Και μετά από όλη αυτή την «παρέλαση» των θρύλων της metallic σκηνής, επιτέλους έφτασε η εξηκοντάλεπτο που όλοι περιμέναμε.

Στη σκηνή εμφανίστηκε ο Ozzy Osbourne καθισμένος σε έναν μαύρο θρόνο. H παρουσία του Πρίγκιπα του Σκότους, όπως είναι το προσωνύμιο που έχει λάβει όλα αυτά τα χρόνια, ο Ozzy ήταν μεγαλειώδης και συγκινητικός.

O Ozzy Osbourne στην τελευταία συναυλία των Black Sabbath, στο Μπέρμπιγχαμ στις 5 Ιουλίου 2025.

Screengrab

Παρά το γεγονός ότι δεν σηκώθηκε στιγμή από τον θρόνο του λόγω των κινητικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει καθώς πάσχει από τη νόσο Πάρκινσον που έχει επηρεάσει και την ικανότητά του να τραγουδά, ο Ozzy έκανε μια εμφανώς επώδυνη απόπειρα να ανταπεξέλθει και όχι μόνο τα κατάφερε αλλά ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Διαδρούσε ασταμάτητα με το κοινό, το οποίο ακολουθούσε τα «προστάγματά» του ωσπεράν σε υπνωτιστική κατάσταση.

Κατά τη διάρκεια του Mama, I’m Coming Home η κάμερα του σκηνοθέτη καταγράφει ανθρώπους από το κοινό να κλαίνε και τον ίδιο τον Ozzy να είναι βουρκωμένος καθώς το πλήθος τον... μετέφερε σπίτι, κάνοντας ένα θριαμβευτικό travel backmost με το Crazy Train.

Έτσι, λοιπόν, περατώνεται το σετ του Ozzy που βασίστηκε σε πολλοίς στις σόλο επιτυχίες του.

Το σκοτάδι πλέον είχε πέσει. Η εξηκοντάλεπτο ήταν 3 το πρωί της Κυριακής στην Ελλάδα, όταν η σκηνή βάφτηκε κόκκινη και από τα ηχεία άρχισε να ακούγεται ψιλόβροχο και καμπάνες... Και εκεί που όλοι περιμέναμε ότι το τελευταίο παρουσίαση των Black Sabbath θα ξεκινούσε με το ομώνυμο τραγούδι, τα φώτα ανάβουν, τα τέσσερα μέλη του archetypal lineup είναι στις θέσεις τους και ξεκινούν να παίζουν το War Pigs.

• Διαβάστε επίσης: Το τελευταίο αντίο του Όζι Όζμπορν: Οι Judas Priest δίνουν νέα ζωή στο εμβληματικό «War Pigs»

Το κοινό εκστασιασμένο τραγουδάει τους στίχους των N.I.B. και Iron Man που ακολούθησαν.

Την ίδια εξηκοντάλεπτο στις γιγαντοοθόνες προβάλλονταν κοντινά πλάνα των προσθετικών μελών στα ακρωτηριασμένα δάχτυλα του Tony Iommy που έδωσαν αυτόν τον τόσο ιδιαίτερο ήχο στην κιθάρα του και χαρακτήρισαν ολόκληρο το είδος «βαπτίζοντάς» το dense metal, όσο εκείνος εκτελούσε με μνημειώση ευχέρεια τα τερατώδη riffs των κομματιών του συγκροτήματος. Τα πλάνα εναλλάσσονται μεταξύ του Bill Ward που παίζει τα χαρακτηριστικά shuffles που κανένας άλλος ντράμερ των Sabbath δεν έχει καταφέρει να παίξει και τον Geezer Butler, τα χέρια του οποίου «κάλπαζαν» πάνω σε ένα μπάσο στα χρώματα της Aston Villa και με το σύνθημα του κλαμπ τυπωμένο στο σώμα του οργάνου για να καταλήξει στον Ozzy Osbourne αυτή την παράξενη και ταραγμένη δύναμη της φύσης που ήταν πάντα ο Ozzy.

Και μπορεί να ήταν συγκινητικό να βλέπεις το κοινό να είναι ενωμένο σαν ένα σώμα με τον Ozzy αλλά στο τέλος, η βραδιά δεν ανήκε μόνο σε αυτόν, αλλά στους τέσσερις Brummies που άλλαξαν τη ροκ μουσική για πάντα.