Νέα εργαλεία για την ασφάλεια των containers

Σε μια εποχή έντονων γεωπολιτικών εντάσεων και μεταβολών στις παγκόσμιες εμπορικές διαδρομές, η ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Ναυτιλιακού Συμβουλίου (WSC) για τα χαμένα εμπορευματοκιβώτια στη θάλασσα αναδεικνύει την ανθεκτικότητα και την πρόοδο της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην ασφάλεια.

Η αναλυτική αποτύπωση των αιτιών, η έμφαση στη διαφάνεια και η υιοθέτηση νέων κανονισμών αποτελούν βασικά βήματα προς την περαιτέρω ενίσχυση στην αντιμετώπιση κινδύνων για τα φορτία στη θάλασσα.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του WSC που δόθηκε στη δημοσιότητα, τα μεταφερόμενα εμπορευματοκιβώτια που χάθηκαν στη θάλασσα ανέρχονται σε 576 το 2024, σε σύνολο 250 εκατομμυρίων. Αυτό ισοδυναμεί με μόλις 0,0002% του συνόλου των εμπορευματοκιβωτίων που μεταφέρονται.

Αν και ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε σύγκριση με τα μόλις 221 containers του 2023 -που αποτελούσαν ιστορικό χαμηλό- παραμένει αισθητά κάτω από τον μέσο όρο δεκαετίας των 1.274 εμπορευματοκιβωτίων ετησίως.

Η αύξηση αποδίδεται σε έκτακτες συνθήκες, όπως οι συνεχιζόμενες διαταραχές στην Ερυθρά Θάλασσα, που ανάγκασαν τα πλοία να παρακάμψουν τη Διώρυγα του Σουέζ και να κινηθούν γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας – μία περιοχή γνωστή για τις επικίνδυνες θαλάσσιες καιρικές συνθήκες.

Μόνο στα ύδατα της Νότιας Αφρικής εκτιμάται ότι χάθηκαν περίπου 200 εμπορευματοκιβώτια.

Η έκθεση τονίζει την πρόοδο του κλάδου σε ζητήματα ασφάλειας, ενώ παρουσιάζει μια σειρά από νέες πρωτοβουλίες.

Μεταξύ αυτών, η υποχρεωτική αναφορά απωλειών στον IMO από το 2026 και η ολοκλήρωση του έργου «Top Tier», που εντοπίζει βασικές αιτίες απωλειών και προτείνει βελτιώσεις.

Οι απώλειες εμπορευματοκιβωτίων θα αρχίσουν να αναφέρονται υποχρεωτικά στον ΙΜΟ από το 2026, μετά την έγκριση νέων τροποποιήσεων της SOLAS.

Το WSC έχει από καιρό υποστηρίξει και χαιρετίζει αυτή την εξέλιξη. Επίσης, το κοινό βιομηχανικό έργο Top Tier, υπό την ηγεσία της MARIN με τη συμμετοχή του WSC, θα υποβάλει την τελική του έκθεση στον ΙΜΟ τον Σεπτέμβριο.

Το έργο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στη βελτίωση της ασφάλειας των εμπορευματοκιβωτίων, εντοπίζοντας τους κύριους λόγους για τις απώλειες αυτών, αναπτύσσοντας εργαλεία που βοηθούν τους θαλάσσιους μεταφορείς να προλαμβάνουν τα περιστατικά, καθώς και συστάσεις προς τον ΙΜΟ για αναθεωρημένους κανονισμούς και προς τον ISO για τροποποιήσεις στα πρότυπα που θα ενίσχυαν σημαντικά την ασφάλεια των containers.

Το πρόγραμμα WSC Cargo Safety Program εισάγει το πρώτο σύστημα ελέγχου φορτίου σε ολόκληρη τη βιομηχανία για την επισήμανση των λανθασμένα δηλωμένων/μη δηλωμένων επικίνδυνων εμπορευμάτων – κύρια αιτία πυρκαγιών στα πλοία.

Νέοι κανονισμοί για τις μεταφορές ξυλάνθρακα θα τεθούν σε ισχύ το 2026.

Η συμμετοχή του κλάδου

Η έκθεση του WSC για τα εμπορευματοκιβώτια που χάνονται στη θάλασσα βασίζεται στην άμεση συμβολή των εταιρειών-μελών που αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% της παγκόσμιας χωρητικότητας των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Τα δεδομένα προεκτείνονται για να παρέχουν μια εκτίμηση σε επίπεδο κλάδου, με την υπόθεση συγκρίσιμων επιδόσεων από τους μη συμμετέχοντες μεταφορείς.

Ενώ η υποβολή εκθέσεων σε επίπεδο κλάδου θα καταστεί υποχρεωτική από το 2026, το WSC δεσμεύεται να συνεχίσει την έκθεση Containers Lost at Sea.

Η ιστορία με αριθμούς

Ο αριθμός των απωλειών εμπορευματοκιβωτίων στη θάλασσα παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια των 17 ετών που το WSC παρακολουθεί τα δεδομένα.

Η πιο αξιοσημείωτη αιχμή σημειώθηκε το 2013, όταν χάθηκαν 5.578 εμπορευματοκιβώτια – μακράν το υψηλότερο στο σύνολο δεδομένων, που επηρεάστηκε σημαντικά από ένα περιστατικό ολικής απώλειας πλοίου.

Άλλα έτη με αυξημένους αριθμούς απωλειών ήταν το 2020 (3.924) και το 2021 (2.301), περίοδοι που σημαδεύτηκαν από διάφορα περιστατικά μεγάλης κλίμακας, που προκάλεσαν ανησυχία σε ολόκληρο τον κλάδο και ένα ερευνητικό έργο, το TopTier, σχετικά με τις βασικές αιτίες και τις πιθανές δράσεις για την αντιμετώπιση της απώλειας εμπορευματοκιβωτίων.

Ο κυλιόμενος τριετής μέσος όρος που καλύπτει την περίοδο 2022-2024 είναι 489, από 1.061 στην τελευταία έκθεση που καλύπτει την περίοδο 2021-2023.

Ενώ οι αναφερόμενες περσινές απώλειες αντιπροσωπεύουν αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ο αριθμός του 2024 παραμένει συνεπής με τη συνολική πτωτική τάση.