Μπολερό και βαθύ πορτοκαλί μεσοφόρι

Ταξιδεύουν για να πολεμήσουν τους φασίστες του Φράνκο και την Καθολική Εκκλησία που συντάσσεται πλάι του: Παντιέρες πάγαιναν του ανέμου συνοδιά/ και ξεκινούσαν οι γαλέρες του θανάτου./ Στο ρωγοβύζι ανατριχιάζαν τα παιδιά/ κι ο γέρος έλιαζε ακαμάτης τ’ αχαμνά του. Ο γέρος που λιάζει αμέριμνος τους τροφαντούς γλουτούς του δεν είναι παρά τα επιτελεία των υποτιθέμενων δημοκρατικών κυβερνήσεων της Γηραιάς Ηπείρου, τα οποία παρακολουθούν άπραγα τα τεκταινόμενα, ενώ την ίδια ώρα Χίτλερ και Μουσολίνι οπλίζουν σαν αστακούς τους φρανκιστές. Αφού σαν σήμερα το 1936, τα στρατεύματα του Φρανσίσκο Φράνκο εισβάλλουν από το Μαρόκο στην ηπειρωτική Ισπανία και ξεσπά ταυτοχρόνως ανταρσία σε όλη τη χώρα με στόχο την ανατροπή της εκλεγμένης δημοκρατικής κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου, υπό τον Λάργκο Καμπαλέρο.

Την ίδια νύχτα στη Βαρκελώνη οπλισμένοι εργάτες της αναρχικής CNT (Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας), που αριθμεί περί το ένα εκατομμύριο μέλη, και της FAI (Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής) συντρίβουν τους φασίστες στασιαστές στο φρούριο Αταραθάνας, στις πύλες του οποίου έχουν μια σημαντική απώλεια, καθώς πέφτει νεκρός ο Φρανσίσκο Ασκάσο, ηγετική μορφή και θεωρητικός των αναρχικών. Παρότι η πόλη είναι δική τους, καλούν τον τοπικό κυβερνήτη Λουίς Κομπανίς να σχηματίσει επαναστατική κυβέρνηση. Οι ίδιοι έχουν δυσανεξία σε κάθε λογής εξουσία. Περιορίζονται να κηρύξουν τον ελευθεριακό κομμουνισμό: κολεκτιβοποίηση των εργοστασίων, της αγροτικής παραγωγής και των υπηρεσιών. Πρόκειται για ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πειράματα κοινωνικής απελευθέρωσης που εφαρμόστηκε ποτέ στην υφήλιο και λειτούργησε για μεγάλο διάστημα, αν και έπρεπε να συντηρεί οικονομικά έναν πόλεμο, ο οποίος απασχολούσε μεγάλο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού του.

Απόδειξη το ότι ο θρυλικός αναρχικός Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι συγκροτεί την περίφημη ομώνυμη Ταξιαρχία και φεύγει για το μέτωπο της Αραγονίας, όπου μάχεται ηρωικά. Πέφτει υπερασπιζόμενος τη Μαδρίτη στις 20 Νοεμβρίου του ’36. Ενώ οι ναζί αλωνίζουν ανενόχλητοι στην ισπανική γη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τηρούν ανεξήγητη στάση ουδετερότητας. Η Σοβιετική Ενωση του Στάλιν βοηθά στέλνοντας άνδρες, όπλα και άλλο υλικό, αξιώνει ωστόσο την εκκαθάριση των πολιτικών αντιπάλων της, προκαλώντας εμφύλιο μέσα στον εμφύλιο. Τον Μάη του ’37, οι σταλινικοί του PCE (Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας) εξαπολύουν πογκρόμ εναντίον του τροτσκιστικής απόχρωσης POUM (Εργατικό Κόμμα Μαρξιστικής Ενότητας) και δολοφονούν τον ηγέτη του Αντρές Νιν, όπως και τον Ιταλό αναρχικό Καμίλο Μπερνέρι και πολλούς ακόμα. Η συνακόλουθη ήττα του 1939 φέρνει τον πόλεμο στην Ευρώπη και στον κόσμο.